ویتامین ث منابع و خواص
مدلی از مولکول ویتامین ث٬سیاه کربن، سفید هیدروژن و قرمز اکسیژن میباشد.ویتامین ث یا ال-آسکوربات ریز مغذی حیاتی برای گونههای پیشرفته پستانداران (انسان، میمونها و مانند اینها)، شمار اندکی از گونههای دیگر پستانداران (بهویژه خوکچه هندی و خفاشها)، تعدادی از گونههای پرندگان و برخی ماهیهاست. تقریباً بجز موارد که در بالا ذکر شد بقیه جانداران این ویتامین را در بدن خود میسازند
در قرن نوزدهم و در جریان مبتلا شدن بسیاری از دریانوردان به بیماری اسکروی این دریانوردان چاره کار را در مصرف مرکبات دیدند و بالاخره در سال ۱۹۲۸ (میلادی) این ویتامین در میوه پرتقال کشف شد و اسید اسکوربیک نام گرفت. این ویتامین که از ویتامینهای محلول در آب است، در برابر حرارت و مواد قلیایی از بین میرود. این ویتامین در واکنشهای شیمیایی بدن یک حمل کننده الکترون است و از مهمترین آنتی اکسیدانها میباشد. ویتامینc جامدی سفید رنگ و محلول در اب و غیر سمی ست که مصرف ان سامانه ایمنی بدن را افزایش می دهد. دارای استر حلقوی ست و در محیط ابی ابکافت میشود و اسید میسازد به همین دلیل به ان اسید اسکوبیک می گویند
فواید ویتامین ث
ویتامین ث به شکل گسترده به صورت قرص و پودر موجود است.ویتامین ث آنتی اکسیدان است، یعنی در جریان خون قرار گرفته و اثر شیمایی موادی که به بافتهای بدن آسیب میرسانند را خنثی میکند. این ویتامین موجب محافظت پوست در مقابل آثار مخرب اشعه ماورای بنفش نور خورشید میشود. همچنین این ویتامین به افزایش قدرت ایمنی بدن استحکام لثه ها و دندانها کمک میکند. این ویتامین همچنین باعث ساخت کلاژن شده و در پیشگیری از بالارفتن کلسترول خون و ایجاد لخته های خونی در رگ مؤثر است . اشاره شدهاست که این ویتامین برخلاف تفکر همگان کمکی در پیشگیری از بروز سرماخوردگی نمیکند و فقط طول دوره بیماری را کوتاه و به تخفیف عوارض آن کمک میکند. همچنین مصرف این ویتامین باعث جذب بهتر آهن در بدن میشود و به افرادی که دچار کمخونی هستند توصیه میگردد.
ویتامین ث به عقیده برخی کارشناسان احتمال بروز سکته مغزی در افراد غیر سیگاری را تا ۳۰٪ و در افراد سیگاری تا ۷۰٪ کاهش میدهد. به اعتقاد این محققان آنتی اکسیدانهایی مانند ویتامین ث احتمالا سلولها را از فشار اکسیدی که در سکته مغزی موثر هستند، حفظ میکند. البته به گفته دانشمندان ویتامین ث که از طریق مصرف طبیعی کسب شود، اثرش بسیار بیشتر است. .همچنین در تحقیق دیگری دانشمندان مصرف این ویتامین را در تراکم استخوانی افراد موثر دانستهاند .در پژوهشی دیگر نیز گفته شدهاست که تزریق مقدار زیادی ویتامین ث به افرادی که دچار سرطان هستند باعث میشود که رشد سرطان در آنها را متوقف کند. این ویتامین میتواند زنجیرهای مخرب در درون سلول بیمار بوجود آورد. گفته شده که تزریق این ویتامین به موشهایی که دچار تومور بودند، اندازه تومورهای آنان را به نصف کاهش دادهاست. . این ویتامین از اکسید شدن سلولهای چرب حاضر در غشاء سلولی توسط عوامل اکسید کننده جلوگیری میکند؛ با تداوم اکسید شدن سلولهای چرب و ایجاد تغییراتی در سلول و ماده ژنتیکی سلول باعث بروز برخی سرطانها میشود. محققان مصرف این ویتامین را به کسانی که از بیماریهای قلبی رنج میبرند نیز توصیه کردهاند. زیرا ویتامین ث باعث تسلم شریان شده و کمبود آن در بیماران قلبی همراه با خشکی و سفتی رگها میشود و باعث بوجود آمدن درد در این افراد میگردد.
کمبود ویتامین ث
ویتامین ث مورد نیاز برای هر فرد سالم ۶۰ میلیگرم در روز توصیه شدهاست اگر فردی به مدت یک ماه به میزان کمتر از حداقل مورد نیاز یک فرد این ویتامین را دریافت کند دچار عوارضی مانند بیماری اسکروی، خونریزی لثه و همچنین خشکی پوست و آثار خون مردگی در زیر آن میشود در پژوهشی دانشمندان به این نتیجه رسیدند که وجود چربی در غذا باعث میشود که ویتامین ث خاصیت ضد سرطانی خود را از دست بدهد. دانشمندان میگویند وقتی مخلوط از بزاق و مواد غذایی در معده با شیره آن مخلوط میشوند، ویتامین ث موجود در مواد غذایی میتواند رادیکالهای آزاد، یعنی همان موادی که سرطانزا هستند را از بین ببرد؛ رادیکالهای آزادی مانند نیتریت که در مواد غذایی آماده و کنسروی، مانند سوسیس و کالباس به مقدار زیاد وجود دارند. اما در یک تحقیق، هنگامی که مقدار بیشتری چربی به همین مخلوط غذایی اضافه شد دیده شد که دیگر ویتامین ث نمیتواند این واکنش شیمیایی را انجام دهد.
مصرف بیش از اندازه
معمولا اضافه این ویتامین از راه ادرار دفع میشود اما مصرف خیلی زیاد آن باعث تکرر ادرار، سنگ کلیه و اسهال میشود. همچنین مصرف زیاد این ویتامین به صورت دارو باعث بروز اختلالات گوارشی، خطر ابتلا به سنگ اگزالات در مجاری ادراری و اعتیاد بدن به مقدار زیاد مصرف این دارو میشود.
منابع حاوی ویتامین ث
مرکبات بهترین منابع ویتامین ث میباشندبیشتر جانداران این ویتامین را خود میسازند اما جاندارن دیگری مثل انسان هستند که باید این ویتامین را در طول روز از موادی که مصرف میکنند بدست بیاورند. این ویتامین هم بصورت طبیعی در منابع گیاهی و جانوری موجود است و هم بصورت مصنوعی و قرص. منابعی که بیشترین مقادیر این ویتامین را در خود دارند عبارتند از: توت فرنگی، کلم بروکلی، گریپ فروت، گوجه فرنگی، انبه، لیمو، گل کلم، سیب زمینی، هندوانه، اسفناج، کلم، نارنگی و مرکبات، کیوی و دیگر میوهها و سبزیها، منابع گیاهی دارای ویتامین ث و جگر منبع حیوانی دارای ویتامین ث است . نگهداری طولانی مدت در یخچال، پختن، گرمای هوا، نور و دخانیات باعث از بین رفتن این ویتامین میشوند. از این رو افراد سیگاری به این ویتامین نیاز بیشتری دارند . همچنین شیر مادر نیز دارای مقادیری از ویتامین ث میباشد و به همین جهت زنان باردار باید از مقدار بیشتری از این ویتامین مصرف کنند. همچنین میشود این ویتامین را ۳ تا ۶ ماه در دمای زیر صفر نگهداری کرد اما پس از آن تجزیه میشود. همچنین در میان سبزیها ۲ سبزیهای تیره برگ ویتامین ث بیشتری دارند و جعفری شش تا هفت برابر سایر سبزیها دارای ویتامین ث میباشد.
منابع گیاهی منابع گیاهی
متوسط(میلی گرم)در هر 100 گرم
کاکادو پلوم ۳۱۰۰
کامو کامو ۲۸۰۰
میوه گل رز ۲۰۰۰
آسرولا ۱۶۰۰
عناب ۵۰۰
انگور هندی ۴۴۵
باوباب ۴۰۰
فلفل قرمز ۱۹۰
جعفری ۱۳۰
گوآوا ۱۰۰
کیوی ۹۰
کلم بروکلی ۹۰
تمشک قرمز ۸۰
لیچی ۷۰
تمشک قطبی ۶۰
خرمالو ۶۰
منابع گیاهی متوسط
(میلی گرم)در هر 100 گرم
انبه هندی ۶۰
توت فرنگی ۶۰
پرتقال ۵۰
لیمو شیرین ۴۰
خربزه ۴۰
گل کلم ۴۰
سیر ۳۱
گریپ فروت ۳۰
تمشک ۳۰
نارنگی ۳۰
نارنگی ماندارین ۳۰
اسفناج ۳۰
کلم نارس سبز ۳۰
لیمو ترش ۳۰
انبه ۲۸
توت سیاه ۲۱
سیب زمینی ۲۰
طالبی ۲۰
گوجه فرنگی ۱۰
زغال اخته ۱۰
آناناس ۱۰
منابع گیاهی متوسط
(میلی گرم)در هر 100 گرم
پاپااو ۱۰
انگور ۱۰
زرد آلو ۱۰
آلو برقانی ۱۰
هندوانه ۱۰
موز ۹
هویج ۹
اوکادو ۸
گیلاس ۷
شفتالو ۷
سیب ۶
چغندر ۵
گلابی ۴
کاهو ۴
خیار ۳
بادمجان ۲
انجیر ۲
ازگیل ۰٫۳
منابع جانوری
منبع جانوری متوسط
جگر گوساله (خام) ۳۶
جگر گاو (خام) ۳۱
صدف خوراکی (خام) ۳۰
جگر خوک (خام) ۲۳
مغز بره (پخته) ۱۷
جگر مرغ (سرخ شده) ۱۳
جگر بره (سرخ شده) ۱۲
قلب بره (کباب شده) ۱۱
زبان بره (نیم پز) ۶
شیر بز(تازه) ۲
شیر گاو(تازه) ۲
منابع : مککلاسکی، الوود اس.. کدام مهرهداران ویتامین ث میسازند؟(PDF). . ریشهها دورهٔ ۱۲، ش. ش ۲ (۱۹۸۵): ص ۹۶–۱۰۰.
2.↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ویتامین C-تبیان
3.↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ آشنایی با ویتامین ث یا اسیدآسکوربیک
4.↑ آیا ویتامین «سی» از سرماخوردگی جلوگیری میکند؟-سایت جامع اطلاع رسانی تغذیهای
5.↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ تاثیر ویتامینهای ای و ث در جلوگیری از سکته مغزی-آفتاب
6.↑ شبکه اطلاع رسانی کیمیا
7.↑ سودمندی ویتامین c برای استحکام استخوان -شبکه خبر
8.↑ ویتامین «ث» در کاهش رشد سلولهای سرطانی موثر است-جامجم آنلاین
9.↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ویتامین C بخورید، سرطان نگیرید-جامجم آنلاین
10.↑ بیماران قلبی ویتامین ث را فراموش نکنند
11.↑ ویتامین C علیه سرماخوردگی؟!-تبیان
12.↑ عوارض مصرف زیاد ویتامینهای E،B و C -تبیان
ویکیپدیای انگلیسی